Η Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων (ΓΕΚ), είναι μία εμπεριστατωμένη μελέτη, όπου εκεί με βάση την περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νομοθεσία, η οποία είναι πλήρως εναρμονισμένη με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και ειδικότερα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας αρ. 89/391/ΕΟΚ, απαιτείται όπως ανάλογα ο κάθε εργοδότης ή το κάθε αυτοεργοδοτούμενο πρόσωπο καθορίζει τα απαιτούμενα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα αντιμετώπισης των κινδύνων που δημιουργούνται από τις δραστηριότητες του.
Στη ΓΕΚ πρέπει να περιλαμβάνονται οι πηγές κινδύνου, τα πρόσωπα που επηρεάζονται (π.χ. χειριστές, συντηρητές, προσωπικό καθαρισμού, επισκέπτες), τα μέτρα που ήδη έχουν ληφθεί και τα πρόσθετα μέτρα (οργανωτικά και τεχνικά) που πρέπει να ληφθούν καθώς και τα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή των μέτρων αυτών.
Στα μέτρα αυτά πρέπει να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η παροχή εκπαίδευσης, η εγκατάσταση εξοπλισμού, οι μέθοδοι εργασίας καθώς και το υλικό ή ο εξοπλισμός προστασίας που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.
Με την εφαρμογή των μέτρων, ο εργοδότης διασφαλίζει την ασφάλεια & υγεία των εργοδοτουμένων του, καθώς και άλλων προσώπων των οποίων μπορεί να επηρεάζεται αρνητικά η ασφάλεια ή/και η υγεία τους από τη διεξαγωγή των εργασιακών δραστηριοτήτων του. Η ΓΕΚ πρέπει να είναι διαθέσιμη στους εργοδοτούμενους, να περιλαμβάνει δε όλους τους κινδύνους που δημιουργούνται ή αναμένεται να δημιουργηθούν από τις διεργασίες και τις δραστηριότητες του υποστατικού / της εργασίας / της επιχείρησης.
Τα πέντε βήματα για ετοιμασία της ΓΕΚ :
i. Εντοπισμός όλων των πηγών κινδύνου (επικίνδυνων καταστάσεων) σε κάθε χώρο εργασίας όπου διεξάγει δραστηριότητες.
ii. Εντοπισμός των προσώπων εκείνων που κινδυνεύουν από τραυματισμούς ή βλάβη στην υγεία τους και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επηρεαστούν αρνητικά.
iii. Αξιολόγηση των κινδύνων και λήψη απόφασης για την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μέτρων προστασίας και πρόληψης. Ιεράρχηση των κινδύνων, όταν δεν είναι εφικτό να εξαλειφτούν όλοι οι κίνδυνοι στους εργασιακούς χώρους.
iv. Λήψη επιπρόσθετων απαιτούμενων μέτρων, βάσει προτεραιοτήτων και ακολουθώντας χρονοδιάγραμμα ενεργειών.
v. Επανεκτίμηση των κινδύνων στους χώρους εργασίας, σε τακτά χρονικά διαστήματα ή όποτε αυτή κρίνεται αναγκαίο.
Η απαίτηση της νομοθεσίας για την ετοιμασία και διάθεση της Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις / υποστατικά, ανεξάρτητα από τον αριθμό εργοδοτουμένων προσώπων ή τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Η Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων αποτελεί το βασικό και απαραίτητο εργαλείο για την αποτελεσματική Διαχείριση της Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας σε κάθε χώρο εργασίας και είναι προϋπόθεση για την ύπαρξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας σε μία επιχείρηση / εγκατάσταση ή σε ένα υποστατικό.
Για την ετοιμασία της ΓΕΚ, ο εργοδότης οφείλει να συμβουλεύεται τα εργοδοτούμενα πρόσωπα, (που ορίζονται από τον ίδιο για να ασχολούνται με τις δραστηριότητες προστασίας και πρόληψης των κινδύνων στην επιχείρησή του), δηλαδή τις Εσωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΣΥΠΠ) όπως και τους Αντιπροσώπους Ασφάλειας (που εκλέγονται ή ορίζονται από τους εργοδοτούμενους), καθώς και τον Λειτουργό Ασφάλειας (στην περίπτωση που εργοδοτεί , κατά μέσο όρο σε ένα έτος , περισσότερους από 200 εργοδοτούμενους).
Αν ο εργοδότης δεν δύναται να ετοιμάσει την Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων μέσω των πιο πάνω διευθετήσεων, τότε αυτός μπορεί να απευθυνθεί σε Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ). Το Μητρώο με τα Πρόσωπα τα οποία έτυχαν της έγκρισης του Διευθυντή του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (Αρχιεπιθεωρητή) ως ΕΞΥΠΠ είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Τμήματος (ενότητα ΕΞΥΠΠ) για ενημέρωση των ενδιαφερόμενων εργοδοτών / αυτοεργοδοτουμένων προσώπων.